Ankara Savaşı

Ankara Savaşı

Ankara Savaşı Osmanlı İmparatorluğu ile Timur İmparatorluğu arasında 28 Temmuz 1402 yılında gerçekleşmiştir. Bu Savaş sonucunda Osmanlı İmparatoru Yıldırım Beyazıt esir düşmüştür. 

1400'lü yıllarda Osmanlı Balkanlar'da taarruzlarla hakimiyetini sağlasa da Anadolu üzerinde hakimiyet sağlayamamıştır bunun en önemli nedenlerinden biri Selçuklular döneminden kalma bağımsız beylik sistemidir. Beyazıt Anadolu'yu da hakimiyeti altına almak istediğinden dolayı bir yandan İstanbul kuşatmasına devam ederken bir yandan da Anadolu üzerine seferler düzenliyordu. I. Beyazıt 1390-1400 yılları arasında Anadolu'ya yaptığı seferler ile Konya, Niğde, Develi, Karaman, Sivas, Tokat ve Kayseri'deki Türkmen beyliklerini kontrolü altına almıştır. Bunun yanında 1370 yılında kurulan Timur İmparatorluğu giderek güçlenmiş ve İran coğrafyasının hakimi konumuna gelmişti. Timur kendini İlhanlı devletinin varisi sayarak Anadolu üzerinde hak iddia ediyordu.

Ankara Savaşı Nedenleri 

Bir yandan Emir Timur bir yandan Beyazıt Anadolu beyliklerini kendi hakimiyeti altına almak için çalışıyorlardı.

Timur'un taarruzları ile yıkılan Celayir'in Sultan'ı Ahmet Han ve Karakoyunlu Devletinin Hükümdarı Kara Yusuf Timur'un eline düşmemek için Osmanlı İmparatorluğuna sığındı bunun üzerine Timur Osmanlı İmparatorluğu Şehzadesi Yıldırım Beyazıt'a mektup göndererek Timur'un elinden kaçan Sultan Ahmet Han ve Kara Yusuf'un esir edilmek üzere iade edilmesini istedi. Bunun üzerine Beyazıt kendine sığınan esirleri vermeyi reddetti. Timur ve Beyazıt arasında hakaret içerikli mektuplaşmalar sonucunda Emir Timur Beyazıt'ın ele geçirdiği Sivas, Halep ve Şam'ı istila etti ve esir iadesi savaşa dönüşmeye başladı. Beyazıt da karşı saldırı olarak Timur'un elinde olan Erzincan ve Kemah'ı istila etti.

Savaş artık kaçınılmazdı Timur Beyazıt'a elçi göndererek Kemah'ın Ahmet Han ve Kara Yusuf'un iade edilmesi ve Osmanlı İmparatorluğunun kendisine bağlanmasını talep etti.

Ankara Savaşının Gelişimi

Beyazıt bu ağır şartları kabul etmeyerek Timur'u tehdit etti bunun üzerine Timur 140 bin kişilik devasa bir ordu hazırladı. Bu orduda irili ufaklı 20 Sultanlıktan askerler ve Hindistan'dan getirilen savaş filleri bulunuyordu. Beyazıt Timur'un ordu hazırladığı haberini alınca kontrolü altındaki Türk beyliklerinden bir ordu hazırladı. ancak bu ordu Timur'un ordusunun karşısında son derece zayıf kalıyordu. Özgün güçleri yetersiz kalınca Sırplardan askeri destek alarak ordusunun gücünü 85 bine çıkardı. Timur'un ordusu ile savaşmak üzere Ankara'ya doğru yola çıktı. Beyazıt Ankara'ya vardığında Timur'un Tokat'a ilerlediği haberini aldı. Bunun üzerine zaten sayıca az olan ordusunu ikiye bölmek zorunda kaldı ve yaya güçlerini stratejik dağlık bölgelere yerleştirdi. süvarilerden oluşan birlikler ile ormanlık alana konuşlandı. Bu hareket Timur için büyük bir avantaj sağladı. Hızlı hareket kabiliyetine sahip olan güçleri Timur'un ordusunu yenilmez kılmaya yetiyordu. Beyazıt'ın savaş planını anlayan Timur ordusunu Kayseri'ye doğru kaydırdı Timur Kayseri üzerinden Ankara'yı kuşattı bunun haberini alan Beyazıt savunma savaşı yapacakken saldırmak zorunda kaldı ve büyük bir hata yaparak ordusunu Temmuz ayı sıcağında Ankara'ya yürüttü hem sayıca az hem de sıcaktan yorgun düşen Osmanlı ordusu Ankara'ya vardığında Timur beklemediği bir manevra ile karşılaştı ve kuşatmayı kaldırarak savaşın yapılacağı Çubuk Ovasına çekildi.

Beyazıt Timur'u takip ederek kuzeye konuşlandı. Beyazıt geldiğinde Timur'un ordusu istirahat ve emniyetsiz bir halde yakaladı. Ancak Beyazıt ordusunu yoğun sıcakta yürüttüğü için ordu yorgun ve susuz kalmıştı. Nihayet Timur Beyazıt'ın geldiği haberini alınca ordusuna savaş düzeni aldırdı. Osmanlı ordusu da istirahat ettikten sonra hazırlıkların karşılıklı olarak bitirilmesini beklediler.

Ankara Savaşında Osmanlı Ordusunun Durumu

Osmanlı ordusunda merkez kuvveti Azaplar, Tımarlı Sipahiler ve Yeniçeriler teşkil ediyor ve Beyazıt tarafından kumanda ediliyordu. 

Merkez günün yanında Sadrazam Ali Paşa, Mustafa Çelebi, İsa Çelebi, Musa Çelebi'nin kumanda ettiği güçler bulunuyordu. 

Sol cenahta Süleyman Çelebinin komutasındaki Rumeli'den tedarik edilmiş birlikler bulunuyordu. 

Sağ cenahta ise Vezir Kara Timurtaş Paşa komutasında Anadolu beyliklerinden tedarik edilen yardımcı kuvvetlerle sağ cenahta bulunuyordu.

Mehmet Çelebi, Karakoyunlu beyliğinden tedarik edilen yardımcı kuvvetlerle ordunun en gerisine konuşlanmıştı.

Sol cenahın ihtiyatında Beyazıt'ın kayınbiraderi Stefan Lazareviç'in komutasındaki 10 bin kişilik Sırp gücü bulunuyordu. Ordunun sağ cenah ihtiyatını ise Kara Tatar Süvarilerinden oluşuyordu.

Ankara Savaşında Timur'un Durumu

Timur'un ordusunda merkez kuvvette Timur'un komutasındaki güçler bulunuyordu. sağ cenahta Miran Şah sol cenahta Şahruh Mirza ve Halil Sultan'ın güçleri bulunuyordu ayrıca Hindistan'dan getirilen 32 zırhlı savaş fili de ordunun önüne dizilmişti. Muhammed Mirza ana ordunun gerisinde ihtiyat olarak konuşlanmış beraberinde Harezm ve Maveraünnehir'den tedarik edilen zırhlı süvari alayı ile Pir Muhammed ve İskender Mirza yer alıyordu. Ordunun sol cenahında Emir Celal İslam, sağ cenah da Şeyh Ömer Mirza tarafından kumanda ediliyordu diğer küçük Anadolu beylikleri sağ cenahın önüne konuşlanmıştı.

Ankara Savaşı

İki taraf da hazırlıklarını tamamlayıp 28 Temmuz sabah namazından sonra savaş düzenini aldılar Beyazıt Hilal Taktiği uygulamak için ordusunun en önünde yer aldı. Beyazıt kendisine bağlı azaplar ile çalılık ve otluk alandan hücum ederek ilk saldırıyı başlattı. Ancak çalılar ve ağaçlar Beyazıt'ı yavaşlattı. Beyazıt'ın hücum ettiğini gören Timur okçular ile karşılık verdi. Çalılardan dolayı yavaş ilerleyen azaplar Timur'un okçuları karşısında ağır kayıp vererek geri çekildi. İlk hamlesi başarısız olan Beyazıt Yeniçeri ve Sipahilerinden oluşan güçlerine tam taarruz emri verdi. Timur buna karşılık olarak Hindistan'dan getirdiği savaş fillerini ve ormanlık alanda gizlenen süvarilerine emir verdi. Avantaj yine Timur'un eline geçmişti. Miran Şah birlikleri de Süleyman Çelebi komutasındaki birliklerin üzerine taarruz edince zor durumda kalan Süleyman Çelebi birliklerine Merkez güçte yer alan Yeniçeriler yardıma gitti sayıca az olan Osmanlı Ordusu, yeniçerilerin merkezden gitmesiyle ikiye bölündü bu sayede Timur'un savaş fillerinin ilerlemesi daha da hızlandı sağdan, soldan ve ön cepheden saldıran Timur güçleri karşısında Osmanlı ordusu ağır kayıplar veriyordu üstelik savaş filleriyle ilk kez karşılaşan Osmanlı ordusu ne yapacağını bilmiyordu.

Bunun üzerine Beyazıt büyük bir hata yaparak kurt kapanı taktiğini tekrar uyguladı. Sipahiler ve filler karşı karşıya geldi. Savaşın en kanlı ve şiddetli anı o andı. Yeniçerilerin ok atışları ve Sipahilerin taarruzlarıyla filler etkisiz hale getirildi. Ancak hem sipahiler hem yeniçeriler ağır kayıplar verdi. Fillerin devre dışı kaldığını gören Timur Şeyh Ömer Mirza komutasındaki birlikleri yeniçerilerin üzerine gönderdi. Beyazıt bu hamleye karşılık olarak Anadolu beylikleri ve Kara Tatarları gönderdi fakat Kara Tatarlar savaş öncesinde Timur ile anlaşmışlardı. Yeni Çerilerin yanına gitmek yerine Rumeli ve Sırp askerlerin arkasından ok atışına başladılar Miran Şah ile Süleyman Şah, Çelebi birliklerinin arasında geçen çarpışmalarda takviye olarak gelen güçlerden Anadolu Beylikleri taarruz etmekteyken, Timur'un ordusuna bağlı beylikler kendi bayrağını açınca Beyazıt'a  bağlı Anadolu birlikleri de Timur'un safına geçerek. Osmanlı ordusundaki dengeyi alt üst ettiler. Rumeli, Sırp ve Yeniçeriler harici tüm birlikleri Timur'un safına geçen Beyazıt tam anlamıyla büyük bir hayal kırıklığına uğradı. Osmanlı ordusunda yalnızca Yeniçeriler ve Rumeli-Sırp birlikleri Beyazıt'a sırt çevirmemiş ve savaşın sonuna kadar mücadele etmişlerdi.

Adım adım savaşı kaybeden Osmanlı Ordusu kaybedilen cephelerden çekilmeye başladı. Timur son emrini vererek Beyazıt'ın canlı ele geçirilmesini emredince Beyazıt'ı ele  ele geçirmek için taarruz başladı. Vezirle İsa Çelebi, Süleyman Çelebi, Mustafa Çelebi ve Mehmet Çelebi kuşatmayı yararak kaçmayı başardı. Şehzadelerin kaçtığını gören Beyazıt'ın kayınbiraderi Beyazıt'a çekilmesi için tavsiyede bulunsa da Beyazıt mücadeleye devam etti. Çataktepe'de emrinde 300 kişilik askeriyle atın sırtında çarpıştı Timur'un ordusu tarafından yakalandı ve esir edildi ve Ankara Savaşı Osmanlı İmparatorluğu için büyük bir yenilgi olarak tarihe geçti.

Ankara Savaşı Sonuçları

1. Anadolu'da siyasi birlik bozuldu.
2. Timur, İzmir'e kadar ilerlemiş ve haçlılardan almıştır.
3. Osmanlı Devleti Fetret devrine girmiştir. (1402-1413)
4. Merkezi otorite bozularak Yıldırım'ın oğulları arasında taht kavgası başladı.
5. Osmanlı Devletinin imparatorluk aşamasını geciktirdi.
6. İlk ve son kez bir savaşta Osmanlı Padişahı savaşta esir düştü ve 8 ay sonra esaret altında öldü.
7. Balkanlarda Osmanlı ilerleyişi durdu hatta bazı bölgelerde toprak kaybedildi. 
8. İstanbul'un fethi ve Bizans'ın yıkılması 50 yıl gecikti.
9. Arnavutluk boşaltıldı.
10. Bizans şehzadeleri kışkırtarak Osmanlının iç işlerine karışma imkanı bulmuştur.
11. Anadolu Timur'un hakimiyetine girdi.
12. Karakoyunlu ve Akkoyunlu devletleri güçlenerek Osmanlı Devletine rakip haline geldiler.
13. Osmanlı hazinesi ve arşivleri yağmalandı.
14. Timur'un önünden kaçan Türkmenler Anadolu'ya göç hareketi başlattılar.
15. Yıldırım'ın oğlu Şehzade Mustafa Timur tarafından rehin alınarak Semerkant'a götürüldü.